Po śmierci bliskiej osoby musimy zmierzyć się nie tylko z bólem straty, żałobą, ale i ze sprawami majątkowymi.

Jeśli osoba zmarła pozostawiła po sobie majątek w postaci nieruchomości, czy ruchomości, to w prosty sposób można stwierdzić, co wchodzi do spadku. Należy jednak również pamiętać że do masy spadkowej wlicza się środki zgromadzone na rachunkach bankowych oraz ewentualne zobowiązania finansowe zmarłego. 

Jak sprawdzić czy zmarła osoba posiadała rachunki bankowe, czy była zadłużona, gdzie szukać informacji i jakie kroki podjąć, aby zabezpieczyć siebie i swoją rodzinę przed nieprzyjemnymi niespodziankami i niespodziewanymi kosztami.

Instytucje finansowe mogą udzielić powyższych informacji jedynie osobom, które są do tego uprawnione, czyli spadkobiercom. Dlatego po śmierci członka rodziny należy uzyskać tytuł prawny do spadku. Można to zrobić w sądzie składając wniosek o nabycie spadku, albo u notariusza. Po przedstawieniu w instytucji finansowej prawomocnego postanowienia sądu lub notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia, można uzyskać informację o stanie rachunków zmarłego i zaciągniętych przez niego zobowiązaniach. Odpowiedzialność za długi zmarłego spoczywa na spadkobiercach, ale nie zawsze oznacza to konieczność ich spłaty. Wszystko zależy od tego, czy spadkobiercy przyjęli spadek, a jeśli tak, to w jakiej formie: z dobrodziejstwem inwentarza, czy bez niego.

W Polsce istnieje baza informacji o rachunkach bankowych. Jest to Centralna Informacja o rachunkach bankowych prowadzona przez Krajową Izbę Rozliczeniową SA. W przypadku konieczności uzyskania informacji o rachunkach bankowych spadkodawcy, wystarczy udać się do banku i wypełnić stosowny formularz. Spadkobierca musi okazać w banku prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku lub zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia. W odpowiedzi na taki wniosek spadkobierca otrzyma zestawienie wszystkich numerów rachunków, które posiadał zmarły, ze wskazaniem konkretnych instytucji, gdzie te rachunki zostały założone. Dzięki takiej informacji nie ma potrzeby zwracać się  po kolei do  banków z zapytaniem, czy zmarły był ich klientem. Od razu wiadomo, do jakiej instytucji finansowej mamy się udać, żeby uzyskać informację o zgromadzonych środkach oraz informacje, np. czy był zapis bankowy na wypadek śmierci, czy były jakiekolwiek inne dyspozycje względem założonych rachunków. W ten sposób możemy się dowiedzieć się także o kredytach, które ewentualnie zaciągnęła bliska osoba.

Dodatkowym źródłem  informacji o ewentualnych zobowiązaniach, jakie posiadał zmarły, mogą być przesyłane do spadkodawcy wyciągi z rachunków bankowych, pisma z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Urzędu Skarbowego lub od ostatniego pracodawcy.
Z kolei weryfikacja długów zmarłego wymaga kontaktu z kilkoma instytucjami. Najważniejsze z nich to Krajowy Rejestr Dłużników (KRD) oraz Biuro Informacji Gospodarczej (BIG), gdzie można sprawdzić, czy zmarły był wpisany jako dłużnik. Banki, w których zmarły miał konta, również mogą udzielić informacji o ewentualnych zobowiązaniach.
  • Krajowy Rejestr Dłużników (KRD)
  • Biuro Informacji Gospodarczej (BIG)
  • Banki, w których zmarły miał konta
  • Urząd Skarbowy – w celu weryfikacji zaległości podatkowych
Odpowiedzialność za długi zmarłego spoczywa na spadkobiercach, ale nie zawsze oznacza to konieczność ich spłaty. Wszystko zależy od tego, czy spadkobiercy przyjęli spadek, a jeśli tak, to w jakiej formie – z dobrodziejstwem inwentarza, co oznacza, że spadkobierca odpowiada za długi tylko do wartości spadku, czy bez dobrodziejstwa inwentarza, gdzie spadkobierca odpowiada za długi całym swoim majątkiem. Warto pamiętać, że spadkobiercy mają prawo odrzucić spadek, jeśli długi zmarłego są zbyt wysokie. To rozwiązanie pozwala uniknąć odpowiedzialności za zobowiązania. Decyzję o odrzuceniu spadku należy podjąć w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o powołaniu do spadku. To kluczowy aspekt dziedziczenia długów po zmarłym.

Niezapłacone długi zmarłego mogą prowadzić do windykacji. Wierzyciele mają prawo domagać się spłaty z majątku spadkowego, a w niektórych przypadkach nawet z majątku osobistego spadkobierców. To ważne, aby działać szybko i zdecydowanie, aby uniknąć dodatkowych kosztów. Jeśli wierzyciele zgłoszą się do sądu, spadkobiercy mogą zostać wezwani do zapłaty. W takiej sytuacji warto skonsultować się i skorzystać z pomocy prawnika, który pomoże ocenić, czy długi są zasadne. To kluczowy aspekt odpowiedzialności za długi po śmierci.

Przed przyjęciem spadku warto więc przeprowadzić dokładne badanie majątku i poszukać informacji o rachunkach i zadłużeniu w dokumentacji spadkowej. W przypadku odkrycia długów ważne jest skontaktowanie się z wierzycielem oraz z prawnikiem, aby znaleźć najlepsze rozwiązanie. Pamiętajmy, że ignorowanie problemu może prowadzić do jeszcze większych konsekwencji finansowych.

Warto pamiętać:
  • Spadkobiercy mogą sprawdzić zadłużenie zmarłego w rejestrach dłużników, bankach i urzędach skarbowych.
  • Do weryfikacji długów potrzebne są dokumenty, takie jak akt zgonu i dokumenty spadkowe.
  • Odpowiedzialność za długi zmarłego zależy od tego, czy spadkobiercy przyjęli spadek.
  • Jeśli długi przekraczają wartość spadku, można odrzucić spadek lub skorzystać z pomocy prawnej.
  • Regularne monitorowanie finansów zmarłego może pomóc uniknąć nieoczekiwanych zobowiązań.